Waar raken we elkaar?
Gezamenlijke aanpak bij verwerking van afval
Duurzaamheid is een van de aandachtsgebieden van het GZA. De aanpak van afval staat op de agenda. We hebben veel afval, hoe scheiden we het en waarin kunnen we gezamenlijk en regionaal een stap maken. Het kernteam “facilitair” stelde een programma samen met Draaijer en Partners voor facilitaire medewerkers. We zagen hoe dit aan de andere kant van de wereld gaat. Verder over het beheren van afvalstromen door PreZero en een praktijkvoorbeeld van Roessingh, een revalidatiecentrum in Enschede.
Afvalbelt in Semarang
Om de waarde van afval te duiden vertelt bachelorstudent geografie, Marein Arents, dat afval op Java als waardevol wordt gezien. Afval wordt niet gehaald maar eigenhandig naar de stort gebracht. De mensen struinen op de grote afvalbelt naar materialen die geld opleveren. Dat is dan ook het enige recyclingproces. De rest blijft liggen. Verbranden zodat het energie oplevert, wordt wel genoemd, maar een plan voor de toekomst is er nog niet. Dat is hier in Nederland anders.
Reduce, reuse en recycle
Verminderen, hergebruik en verwerken tot een nieuw product. Dat past in het grondstoffenakkoord waarin staat dat de zorg in 2050 maximaal circulair moet zijn. Dat je de afvalstromen laat passen in een gesloten systeem. We brengen nu nog alle restafval naar de verbrandingsoven. Dat moet anders. Wat is ervoor nodig om zover te komen? Een greep uit wat voorbijkomt: bewustwording, draagvlak, afvalpreventie, gedragsverandering van de organisatie en Green Deal 3.0 verplichtingen. En ook belangrijk: we moeten elkaar vooral inspireren in nieuwe dingen en zo vrij zijn om out of the box te denken.
Slechts 10% van 100 miljard ton afval van de wereldeconomie wordt gerecycled
Gesloten keten
PreZero maakt onderdeel uit van het Duitse familiebedrijf Schwarz Gruppe waartoe ook de Lidl behoort en het is het enige bedrijf dat de keten helemaal gesloten heeft. “Om zover te komen moet je de data goed in beeld hebben”, vertelt Arthur Haag van PreZero. Zo kijk je bijvoorbeeld naar de afrekening van afval per kilo of container (per kilo is zichtbaarder, dus dat werkt beter), zorg je voor groen transport en blijf je sturen op bewustwording en gedragsverandering. “Handdrogers zijn een uitkomst in het voorkomen van maar liefst 8% afval (papieren handdoekjes), bleek uit een onderzoek bij een universiteit.”
Wijs duurzame ambassadeurs aan
Individuele initiatieven zijn soms heel succesvol. Zo kreeg een surfer het -na gelobby in Den Haag- voor elkaar om statiegeld op flesjes en blikjes te realiseren. Hij zag op zee alleen maar flesjes uit Nederland drijven. In andere landen werd al veel langer gerecycled. PreZero toont een roadmap en communicatieplan die de weg naar “zero waste” (geen verspilling van grondstoffen en voorkomen van onnodig afval) leidt. Bronscheiding, een meerjarenplan met de doelen die je wilt halen en communicatie in de breedste zin zijn nodig. Elke medewerker moet domweg bekend zijn met de afvalscheiding. En kijk daarbij ook naar de cliënt, die moet de doelstelling ook kunnen begrijpen.
Heb niet alleen oog voor de achterkant van het afvalproces, maar let ook op wat je inkoopt
Afval scheiden van groen, plastic en de rest
“Wat gek dat je thuis afval scheidt en op het werk niet.” Jeannette Velthuis, werkzaam als hoofd civiele dienst bij Revalidatiecentrum Roessingh, ziet haar kans schoon en begint in coronatijd met een vernieuwende aanpak op het werk. Ze komt in contact met PreZero en start op eigen houtje met afval scheiden van groen, plastic en de rest. Zonder goedkeuring van de directie. Soms met en soms zonder weerstand van collega’s. “Af en toe was een afvalbak weggehaald en zette ik er weer een nieuwe neer met gescheiden afvalstromen.” Heel langzaam rolt dit project zich verder uit. Om haar verhaal kracht bij te zetten maakt ze de resultaten en de kosten inzichtelijk voor haar collega’s. Daarnaast neemt ze de toeleveranciers mee in de aanpak. Uitzonderingen zijn ook toegestaan. De gebruikte zakdoekjes bij de psycholoog mogen weer in een “gewone” pedaalemmer. Het gaat te ver om deze met een gebruikt zakdoekje naar de afvalbakken te laten lopen.
Wat het GZA hiermee kan
Kijk naar de gezamenlijkheid van zorginstellingen en projecten en wat daarin mogelijk is, is het advies. En als de gezamenlijkheid er niet, kun je wel de kennis delen. De informatie van deze bijeenkomst wordt verspreid aan de eigen achterban en zo worden behoeften en wensen hierin gepolst. Het is zeker innovatief.