Kennisbijeenkomst over technologische ontwikkelingen in de zorg

Efficiënt werken
Het is algemeen bekend dat personeelstekort ons zorgstelsel bedreigt. Gupta Strategists is een onafhankelijk adviesbureau voor organisaties in de zorgsector, zij lichten het probleem toe: “Als er niets verandert, zal er in 2031 een tekort zijn van 135.000 zorgmedewerkers, een tekort dat vooral in de ouderenzorg (67000) en ziekenhuiszorg (31.000) voelbaar is.” Gupta onderzocht hoe groot de bijdrage van medische technologie aan het personeelstekort in de zorg kan zijn. “Een korte rondvraag onder de deelnemers leert ons dat het gevoel heerst dat de zorg de afgelopen jaren niet efficiënter is geworden. Vooral op administratief gebied is de complexiteit toegenomen én is er sprake van meer regeldruk, onnodige hoeveelheid managementlagen en complexere ziektes.”

In het kader van productiviteit pleit Gupta voor robotisering en digitalisering, “mits je blijft waken voor wat het wegneemt”, aldus Niels Hagenaars van Gupta. “Daarnaast ligt de focus vooral op het behouden en aantrekken van personeel, maar er is een bredere blik nodig om personeelstekort te verminderen. Zo kan medische technologie bijvoorbeeld bijdragen aan het voorkomen van zorg en verlichting van taken. Koppel je de tijdsbesteding van personeel aan concrete technologische oplossingen: dan kan de impact groot zijn.”

Implementatieprobleem
Uit onderzoek van Gupta blijkt dat er veel tijd wordt besteed aan verslaglegging en communicatie, behandeling en begeleiding. Met robots en tags kun je 30% van de handelingen ondervangen, waardoor 13000 medewerkers vrij kunnen worden gespeeld. Het onderzoeksbureau stelt dat we door het inzetten van medische technologie evenveel zorgmedewerkers kunnen vrijspelen als we in 2031 tekortkomen. Uit de zaal wordt opgemerkt dat Nederland een implementatieprobleem heeft en dat er een beperkt urgentiegevoel heerst om de krapte op andere manieren op te lossen. “We lopen vast in de organisatie. Het dringt niet door dat het eigenlijk nú moet gebeuren”, klinkt het uit de zaal. Daarnaast wordt vastgesteld dat de kennis over zorgtechnologie beperkt is, omdat het niet wordt onderwezen op de zorgopleidingen. Ook zijn er meer mensen nodig dan alleen verzorgenden, bijvoorbeeld op het gebied van ICT en Facilitaire dienst.

Schaalvergroting
Gupta stelt dat er financiële prikkels zijn die veranderingen in zorgprocessen beperken. De huidige schaal is vaak te klein voor een positieve businesscase per organisatie. Alle stakeholders kunnen bijdragen aan herinrichting van processen en samenwerken om een schaal te creëren. Dit kan bijvoorbeeld door het aangaan van implementatie-partnerships. De deelnemers zijn het erover eens dat het niet vanuit inkoop over de organisatie moet worden gestort: goede training en de mensen meenemen in het proces kan hierin niet ontbreken. Daarbij wringt de menselijke maat soms met het vergroten van de schaal.
 

Technologische oplossingen op microniveau
Nadat de problematiek op macroniveau is behandeld, is het tijd voor Dr. Henk Herman Nap van Vilans om het op microniveau te bekijken. Vilans is een landelijke kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning, zij richten zich op het vanzelfsprekender inzetten van technologie in ondersteuning en zorg. Om de kwaliteit van leven te verbeteren en de tijd van professionals efficiënter inzetten. Er wordt bijvoorbeeld gewerkt aan ondersteunende technologieën per fase voor thuiswonende mensen met dementie. Denk aan slim incontinentiemateriaal dat signalen naar de zorgmedewerker stuurt en medicijndispensers die helpen met medicatie. Of bijvoorbeeld de heupairbag: een zachte riem met luchtkussentjes die zich automatisch opblazen zodra de drager valt.

Ontwikkelingen zoals deze kunnen zorgen voor een besparing van een aantal uur per dag per locatie. Vilans is ervan overtuigd dat als heel Nederland anders werkt in zorg, er veel wordt bespaard op de bestede uren. Zo worden op allerlei gebieden gekeken naar digitalisering, zoals leefstijlmonitoring, toezichthoudende domotica en digitale hulpmiddelen voor dagstructuur.

Gezamenlijk vervolg
Tot slot werd aan de zaal gevraagd wat het gezamenlijk vervolg moet zijn. Dit zal besproken worden met de projectleiders en innovatiemanagers van de GZA-projecten. Er zijn aantal opties voor projectoverstijgende samenwerking genoemd:
 

• Samenwerken om schaal te creëren
• Samenwerken om kennis te delen én samen ontwikkelen (maak samen gebruik van goede voorbeelden)
• Werk samen aan 1 werkdruk verlagend thema (bijvoorbeeld verslaglegging en communicatie)
• Gezamenlijke infrastructuur
• Werk samen aan de implementatie (neem mensen uit organisaties mee!)
• Aangaan van implementatiepartnerships

Na afloop
Wij vroegen een tweetal deelnemers wat zij van de bijeenkomst vonden. Theo Aalbers van De Zijlen vond het een goede bijeenkomst met veel informatie waar GZA wat aan heeft. Theo: “De nadere toelichting van Gupta was een verrijking van het rapport en het overzicht van Vilans was uitgebreid. Technologie gebruiken is geen vraag maar een must. Er is al veel onderzocht maar je zult de verwachtingen van het effect binnen je eigen organisatie moeten inschatten en meewegen in de beslissing of je iets gaat inzetten of niet. Ik vind het goed om op deze manier bij elkaar te zitten. Het geeft ook verbinding.”

Aad Oosterhof, innovatiemanager van Eendracht / Eelwerd ‘Het mooie aan de bijeenkomst was dat er vanuit macrogetallen en bewegingen (verhaal Gupta) een koppeling is gemaakt met specifieke technologieën (Vilans).” Aad: “Toch heb ik weinig nieuwe informatie gehoord over de potentie van zorgtechnologie en vond ik de tijd te kort voor de verdiepende dialoog, bijvoorbeeld over hoe we onze kennis van dit thema binnen GZA kunnen delen, vermenigvuldigen en samen meer uitwerken naar concrete implementatieplannen. Ik vind namelijk dat we in de afzonderlijke projecten van het GZA goede dingen doen. We kunnen meer van elkaars kennis en ervaring profiteren onder meer in onze samenwerking binnen de Technologie & Zorg Academie Groningen.’’. De projectleiders en innovatiemanagers van de GZA-projecten spraken af binnenkort te bepalen hoe deze bijeenkomst een vervolg krijgt.